ਐਡਵਾਂਸ ਤੇ ਰਿੰਗ ਬੰਨ੍ਹ ਨਾਲ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਡੁੱਬਣੋਂ ਬਚਾਈਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ

ਨੁਰੂਵਾਲ ਪਿੰਡ ਦੇ 51 ਸਾਲਾ ਹੁਕਮ ਸਿੰਘ ਦੱਸਦੇ ਹਨ, “ਜੇ ਅਸੀਂ ਬੰਨ੍ਹ ਨਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਤਾਂ ਘਰਾਂ, ਸਕੂਲਾਂ ਅਤੇ ਧੁੱਸੀ ਬੰਨ੍ਹ ਤੱਕ ਸਭ ਕੁਝ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਵਹਿ ਜਾਂਦਾ।” ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਹਿੰਮਤ ਅਤੇ ਸਾਂਝੀ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਬਿਆਸ ਦਰਿਆ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਰੋਕ ਕੇ ਆਪਣੀ ਜ਼ਮੀਨ ਬਚਾਈ।

ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਲੋਧੀ ਦੀਆਂ ਕਈਆਂ ਪਿੰਡ ਵਸੀਆਂ ਮੰਗੂਪੁਰ, ਹੂਸੇਨਪੁਰ, ਨੂਰੁਵਾਲ, ਬਾਜਾ, ਛੱਟਾ, ਮੁੰਡੀ ਮੋੜ ਤੇ ਮਹਿਮਦਵਾਲ ਨੇ ਇੱਕੋ ਰਾਤ ਵਿੱਚ 4500 ਏਕੜ ਖੇਤਾਂ ਨੂੰ ਤਬਾਹੀ ਤੋਂ ਬਚਾ ਲਿਆ। ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਡੇਢ ਸਾਲ ਲਗਾ ਕੇ 8 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਬਾ ਐਡਵਾਂਸ ਬੰਨ੍ਹ ਬਣਾਇਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਇਹ ਟੁੱਟਿਆ ਤਾਂ ਸਿਰਫ਼ 12 ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚ 500 ਮੀਟਰ ਦਾ ਰਿੰਗ ਬੰਨ੍ਹ ਤਿਆਰ ਕਰ ਲਿਆ।

ਖ਼ਰਚ ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗ

ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜੇਬੋਂ ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਏ ਖਰਚੇ। ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੇ ਮਾਲੀ ਮਦਦ ਕੀਤੀ, ਜਦਕਿ ਸਥਾਨਕ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੇ ਜੇਸੀਬੀ ਤੇ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸਿਰਫ਼ ਰਿੰਗ ਬੰਨ੍ਹ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਹੀ 36 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖਰਚ ਹੋਇਆ।

ਬੰਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਿਸਮਾਂ

ਧੁੱਸੀ ਬੰਨ੍ਹ: ਸਰਕਾਰੀ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਦਰਿਆ ਦੇ ਕੰਢੇ ਤੇ ਬਣਾਏ ਬੰਨ੍ਹ।
ਐਡਵਾਂਸ ਬੰਨ੍ਹ: ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੇ ਖੇਤਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਅੱਗੇ ਬਣਾਏ ਅਸਥਾਈ ਬੰਨ੍ਹ।
ਰਿੰਗ ਬੰਨ੍ਹ: ਪਿੱਛੇ ਉਸਾਰਿਆ ਹੋਇਆ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਬੰਨ੍ਹ ਜੋ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਤੋਂ ਰੋਕਦਾ ਹੈ।

ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਰਾਹਤ

ਖਿਜ਼ਰਪੁਰ ਦੇ ਸਰੂਪ ਸਿੰਘ ਦੱਸਦੇ ਹਨ, “ਮੇਰੀ 15 ਏਕੜ ਫ਼ਸਲ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਡੁੱਬਣ ਤੋਂ ਬਚ ਗਈ। ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਘਰ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ।”

ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਚੁੱਪ

ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਇਲਜ਼ਾਮ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਕੋਈ ਮਦਦ ਨਹੀਂ ਹੋਈ। ਏਡੀਸੀ ਜਨਰਲ ਨਵਨੀਤ ਕੌਰ ਨੇ ਸਿਰਫ਼ ਇਹ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਨੀਤੀਗਤ ਮਸਲਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਟਿੱਪਣੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ।